สานพลัง สามดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) ปฏิบัติการนิเวศสื่อสุขภาวะ เพื่อการพัฒนาเด็ก : ทักษะชีวิต 3 ดี
ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านดอนนูด เทศบาลตำบลหนองพ้อ อ.ควนขนุน จ.พัทลุง ร่วมเป็นภาคีเครือข่ายของ สสส. ผ่านสำนักสร้างเสริมระบบสื่อและสุขภาะทางปัญญา(สำนัก11) ร่วมกับกลุ่ม wearehappy องค์กรสาธารณประโยชน์ ดำเนินงานในการสร้างสุขภาวะที่ดี 4 ด้าน ได้แก่ กาย จิต สังคม ปัญญา อันเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ตามช่วงวัยของเด็กเล็กมาอย่างต่อเนื่อง ภายใต้ชื่อ โครงการ “มหัศจรรย์นิเวศสื่อสุขภาวะเพื่อเด็กปฐมวัยศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านดอนนูด” ร่วมส่งเสริมให้ผู้คนรอบตัวเด็กเข้ามาร่วมขับเคลื่อนเพื่อการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาวะนการดูแลเด็กร่วมกันผ่านสื่อ กิจกรรม และพื้นที่สร้างสรรค์ สร้างสุขภาวะ สร้างภูมิคุ้มกัน และทักษะชีวิตของเด็กและเยาวชนให้มีความฉลาดรู้ด้านสื่อ ด้านสุขภาพ
นายไตรศักดิ์ รักใหม่ นายกเทศมนตรีตำบลหนองพ้อ กล่าวว่า “ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านดอนนูด นำ 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) ใปใช้ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ในครอบครัว ปรากฎภาพจากแนวคิด สู่การปฏิบัติเชื่อมร้อยผู้คนทุกวัย เป็นกลไกของระบบสื่อสุขภาะที่เอื้อประโยชน์ ต่อการส่งเสริมและพัฒนาเด็กปฐมวัย ทำให้พวกเขามีสุขภาวะดี ทั้งกาย จิต สังคม ปัญญา เด็กๆ ของพวกเราล้วนมีความสุข”
จากการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง นั้น คุณครูดารุณี วินสน (ครูแดง) หัวหน้าโครงการ พบว่า จากการที่เราร่วมกันกำหนดกติกาของครอบครัว ในการส่งเสริมกิจกรรม งานบ้าน งานครัว งานสวน งานอาชีพ การให้เด็กทำบ่อยๆ ทำอย่างต่อเนื่อง ส่งเสริมประสบการณ์ตรงให้กับเด็ก ทำให้ผู้ปกครองจัดสรรเวลาการเล่นโทรศัพท์ให้กับลูกไม่เล่นโทรศัพท์ให้ลูกเห็น หันมาทำกิจกรรมร่วมกันในครอบครัวมากขึ้น ทำให้การใช้เวลาหน้าจอของเด็กลดลง เด็กมีกิจกรรมทางกายเพิ่มขึ้น เกิดทักษะชีวิต มีความรับผิดชอบ สภาพแวดล้อมภายนอก และภายในบ้านเกิดการเปลี่ยนแปลง ในบ้านมีมุมนิทาน มีพื้นที่ให้เด็กได้ทำกิจกรรมนอกบ้าน มีพื้นที่เล่น พื้นที่การเรียนรู้ กลายเป็นนิเวศสุขภาวะที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ของเด็ก
นางประไพรัตน์ นิ่มดวง ผู้อำนวยการกองการศึกษาศาสนา และศิลปวัฒนธรรม เทศบาลตำบลหนองพ้อ กล่าวเพิ่มเติมว่า “ความร่วมมือระหว่าง ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กและครอบครัว เป็นเรื่องสำคัญ 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) ไม่ใช่เกิดขึ้นแต่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเท่านั้น แต่ทั้งศูนย์พัฒนาเด็กและที่บ้านเป็นนิเวศที่สำคัญ ที่จะสามารถช่วยเสริมสร้างประสบการณ์และการเรียนรู้ให้กับเด็กปฐมวัยได้เป็นอย่างดี การที่เด็กได้ทำกิจกรรมหรือได้ทดลองปฏิบัติจริงผ่าน “การเล่นสนุก” โดยใช้สื่อและพื้นที่สร้างสรรค์เป็นเครื่องมือในการช่วยพัฒนาทักษะชีวิต จะทำให้เด็กเกิดเข้าใจตนเอง เรียนรู้ที่จะประเมินตนเอง เกิดการควบคุมภายในตนเอง และรู้จักเลือกวิธีในการดูแลตนเองได้ดีขึ้น เกิดเป็นภูมิความรู้ที่จะทำให้เด็กเติบโตอย่างมีสุขภาวะดีและเป็นพลเมืองดีของสังคมต่อไป”
นางสาวสายใจ คงทน หัวหน้าโครงการมหัศจรรย์นิเวศสื่อสุขภาวะ กล่าวเพิ่มเติม ว่า 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) เป็นเครื่องมือในการสร้าง “นิเวศสื่อ” รอบตัวเด็กสู่การเป็น “นิเวศสื่อสุขภาวะ” สร้างเสริมภูมิคุ้มกันและทักษะชีวิตของเด็ก ครอบครัว และชุมชน ให้มีความความฉลาดรู้ด้านสื่อ ด้านสุขภาพ หล่อหลอมให้เด็กๆ มีสุขภาวะดีครบทุกด้าน ผ่านการทำงานอย่างมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการพัฒนาเด็กร่วมกัน กลุ่ม wearehappy องค์กรสาธารณประโยชน์ ได้ดำเนินงาน สื่อสร้างสรรค์กับการพัฒนาเด็กปฐมวัย กับเครือข่ายครู และผู้นำในท้องถิ่น เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการพัฒนาให้เกิด สื่อสร้างสรรค์ที่ส่งเสริมสุขภาวะของเด็กปฐมวัยและครอบครัว โดยการบูรณาการไปกับงานพัฒนาเด็กขององค์กรท้องถิ่น
ครอบครัวเป็นนิเวศที่ใกล้ชิดเด็กมากที่สุด ครอบครัวเปรียบเสมือนจุดเริ่มต้นในการเรียนรู้ของเด็ก ๆ ดังนั้นหากเด็กอยู่ในครอบครัวที่มีความเข้าใจ เลี้ยงดูด้วยความรักและเอาใจใส่ เปิดโอกาสให้เด็กได้ลงมือทำด้วยตัวเอง ตอบสนองต่อเด็กอย่างเหมาะสม เป็นแบบอย่างที่ดี ทำให้เด็กมีสุขภาวะดีและมีความสุข การส่งเสริมทำให้เกิดกระบวนการกิจกรรมครอบครัว 3 ดี (สื่อดี พื้นที่ดี ภูมิดี) โดยมีครอบครัวตัวอย่างที่ใช้กระบวนการสื่อ หรือพื้นที่สร้างสรรค์ไปประยุกต์ใช้กับเด็กในครอบครัว และเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมของ ศพด. เช่น เป็นวิทยากร ให้ความรู้ หรือร่วมลงมือปฏิบัติ ในกิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งอย่างสม่ำเสมอตลอดโครงการ สามารถบอกเล่า/อธิบายการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับเด็กและครอบครัวได้ และครอบครัว ร่วมจัดพื้นที่สร้างสรรค์ในบ้าน เช่น มุมหนังสือ มุมเล่นอิสระ มุมการเรียนรู้ต่างๆ หรือพื้นที่เอื้อต่อกิจกรรมทางกาย เกิดกติกา หรือข้อตกลงในการดูแลเด็กในครอบครัว เช่น การกำหนดเวลาการเล่นโทรศัพท์ให้กับลูก จัดมุมในบ้าน เช่นมุมเล่นอิสระ มุมนิทาน ลด ละ เลิก การทานขนมกรุบกรอบ ลูกอม นำอัดลม ทำกิจกรรมร่วมกันกับลูกอย่างสม่ำเสมอ เป็นต้น และสนับสนุนสนับสนุนให้ครอบครัวได้ทำกิจกรรมร่วมกัน 4 งาน คือ งานบ้าน งานครัว งานสวน งานอาชีพ นอกจากส่งเสริมพัฒนาการแล้วยังส่งเสริมทักษะชีวิตและลักษณะนิสัย ให้เด็กทำบ่อยๆ ทำต่อเนื่อง เป็นประสบการณ์ตรงในวิถีชีวิตกล่อมเกลา ปลูกฝัง บ่มเพาะให้เด็กๆ มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ
